Główną cechą szeroko pojętej wolności jest nietykalność osobista każdego z nas. Nikt zatem nie może być pozbawiony wolności ani też ograniczony w jej korzystaniu inaczej niż na warunkach określonych przepisami prawa.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, inaczej ustawa zasadnicza, która ma najwyższą moc prawną w systemie źródeł prawa w państwie, gwarantuje:
,,Art. 31.
1. Wolność człowieka podlega ochronie prawnej.
2. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.
3. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.’’.
Zatrzymanie osoby jest uprawnieniem policji ingerującym w konstytucyjne prawo do wolności, w związku z czym musi być oparte na zasadzie praworządności, jak również prawach człowieka jako najwyższym dobru chronionym prawem.
ZATRZYMANIE OSOBY NA PODSTAWIE ART. 244 K.P.K.
Art. 244. Kodeksu postępowania karnego mówi, że:
,,§ 1.
Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo, a zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo zatarcia śladów przestępstwa bądź też nie można ustalić jej tożsamości albo istnieją przesłanki do przeprowadzenia przeciwko tej osobie postępowania w trybie przyspieszonym.
§ 1a.
Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, a zachodzi obawa, że ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi.
§ 1b.
Policja zatrzymuje osobę podejrzaną, jeśli przestępstwo, o którym mowa w § 1a, zostało popełnione przy użyciu broni palnej, noża lub innego niebezpiecznego przedmiotu, a zachodzi obawa, że ponownie popełni ona przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby wspólnie zamieszkującej, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi.
§ 2.
Zatrzymanego należy natychmiast poinformować o przyczynach zatrzymania i o przysługujących mu prawach, w tym o prawie do skorzystania z pomocy adwokata lub radcy prawnego, do korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim, do złożenia oświadczenia i odmowy złożenia oświadczenia, do otrzymania odpisu protokołu zatrzymania, do dostępu do pierwszej pomocy medycznej oraz o prawach wskazanych w art. 245, art. 246 § 1 i art. 612 § 2, jak również o treści art. 248 § 1 i 2, a także wysłuchać go.
§ 3.
Z zatrzymania sporządza się protokół, w którym należy podać imię, nazwisko i funkcję dokonującego tej czynności, imię i nazwisko osoby zatrzymanej, a w razie niemożności ustalenia tożsamości - jej rysopis oraz dzień, godzinę, miejsce i przyczynę zatrzymania z podaniem, o jakie przestępstwo się ją podejrzewa. Należy także wciągnąć do protokołu złożone przez zatrzymanego oświadczenia oraz zaznaczyć udzielenie mu informacji o przysługujących prawach. Odpis protokołu doręcza się zatrzymanemu.
§ 4.
Niezwłocznie po zatrzymaniu osoby podejrzanej należy przystąpić do zebrania niezbędnych danych, a także o zatrzymaniu zawiadomić prokuratora. W razie istnienia podstaw, o których mowa w art. 258 § 1-3, należy wystąpić do prokuratora w sprawie skierowania do sądu wniosku o tymczasowe aresztowanie.
(…)’’.
Wyjaśnienie - adwokat Wrocław
Zatrzymanie może dotyczyć osoby, a więc nie chodzi tu stricte jedynie o ,,podejrzanego’’ w znaczeniu procesowym, czyli osobę, co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów – dlatego też używam tego sformułowania w cudzysłowie poniżej – proszę nie mylić tego określenia z rolą procesową.
,,Osobą podejrzaną’’ jest ta, co do której istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo.
Obawa ucieczki to stwierdzenie przez funkcjonariusza policji okoliczności dotyczących konkretnych elementów zachowania osoby mającej być zatrzymaną, które przemawiają za tym, że wobec popełnienia przestępstwa zamierza ona oddalić się, z reguły w sposób gwałtowny, w celu uniknięcia odpowiedzialności karnej.
Obawa zatarcia śladów przestępstwa to konkretne elementy (zależne od sytuacji danego zdarzenia) zachowania osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa, które wskazują na to, że zamierza ona np. usunąć te ślady, które powstały po popełnieniu czynu oraz świadczą o popełnieniu przestępstwa, a także o jego sprawcy.
Ważne !!! Oczywistym jest, że życie pisze bardzo różne scenariusze. W sytuacji zatrzymania w omawianym trybie warto znać jego podstawowe założenia i cele. W sytuacji kiedy jednak podczas zatrzymania dochodzi do przekroczenia reguł zapisanych w przepisach prawa warto skontaktować się z adwokatem.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Wrocław
Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ