CZYM JEST WYSTĘPEK O CHARAKTERZE CHULIGAŃSKIM?
Zgodnie z art. 115 § 21 Kodeksu karnego ,,Występkiem o charakterze chuligańskim jest występek polegający na umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny, albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego.’’
Mając na uwadze przywołaną definicję, aby popełnione przestępstwo mogło zostać uznane za mające charakter chuligański, muszą zostać spełnione łącznie określone warunki:
- po pierwsze, sprawca dopuszcza się czynu polegającego na umyślnym zamachu na zdrowie, wolność, cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego albo na porządek publiczny. Jego działanie może też polegać na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy;
- po drugie, działa on publicznie;
- po trzecie, działania sprawcy podejmowane są bez powodu lub z oczywiście błahego powodu (np. z powodu krzywego spojrzenia),
- po czwarte sprawca poprzez swoje działanie okazuje rażące lekceważenie porządku prawnego (np. działanie na oczach policji).
Wartym zapamiętania jest fakt, że dla zakwalifikowania konkretnego zachowania przestępnego jako występku o charakterze chuligańskim, konieczne jest, aby sprawca działał umyślnie.
Adwokat Wrocław
Jeszcze przed wprowadzeniem do kodeksu karnego art. 115 § 21, na tle doktryny i orzecznictwa wykształciły się trzy kierunki rozumienia terminu „chuligański charakter czynu”: podmiotowy, przedmiotowy i mieszany (podmiotowo-przedmiotowy). Zwolennikami podmiotowego ujęcia chuligańskiego charakteru czynu byli m.in. J. Sawicki, M. Szerer i T. Cyprian, którzy widzieli jego istotę w elemencie subiektywnym. Ich zdaniem czyn ma charakter chuligański, jeżeli sprawca działa w celu okazania nieposzanowania, lekceważenia zasad współżycia społecznego. Koncepcja przedmiotowa podkreślała przesłanki obiektywne. W tym ujęciu o charakterze chuligańskim decydują cechy zewnętrzne, takie jak brutalność, bezwzględność czy publiczność działania. Natomiast kierunek podmiotowo-przedmiotowy, którego głównym przedstawicielem był I. Andrejew, zaznacza, że czyn o charakterze chuligańskim ma miejsce, gdy sprawca, działając publicznie, czynem swoim okazuje rażące lekceważenie bezpieczeństwa, spokoju lub porządku publicznego, a przy tym działa on bez przyczyny, bądź przyczyna jest błaha, a reakcja do niej jest niewspółmierna.
Warto wspomnieć, że pomimo swoistej kompilacji omówionych wyżej cech występku i odzwierciedlenia, ich w obowiązującej definicji zawartej w cytowanym na wstępie przepisie, po dziś dzień istnieją pewne kontrowersje i pole do sporów już na etapie stosowania tego przepisu. Definicja z art. 115 § 21 k.k. nie rozstrzyga, czy wyliczenie przedmiotów ochrony określa zamknięty katalog występków, które mogą mieć charakter chuligański. Pojawiają się wątpliwości, czy wyliczenie dóbr chronionych ma charakter wyczerpujący, czy tylko przykładowy. Jednak mając na uwadze, tak obszerny katalog wyszczególnionych w przepisie dóbr, można byłoby wyjść z założenia, że jest on określony wyczerpująco, w następstwie czego tylko czyny skierowane przeciwko tym dobrom mogą w określonych warunkach przybierać charakter chuligański.
WYSTĘPEK O CHARAKTERZE CHULIGAŃSKIM – KONSEKWENCJE
Chuligański charakter czynu jest okolicznością znacznie zaostrzającą odpowiedzialność karną sprawcy.
Po pierwsze, należy mieć na uwadze konsekwencję w postaci – możliwości nadzwyczajnego obostrzenia kary, wyrażającym się w postaci obowiązku wymierzenia kary przewidzianej za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości nie niższej od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Wspomniane zaostrzenie kary stosuje się wyłącznie wobec sprawców występków umyślnych.
Po drugie, należy mieć również na względzie możliwość orzeczenia nawiązki, a także co wydaje się szczególnie dotkliwe dla sprawcy – dochodzi do ograniczenia dopuszczalności stosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary , bowiem wobec sprawcy występku o charakterze chuligańskim sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach.
Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu
Adwokat Karol Sobkowiak
tel. 515 585 052
ADWOKAT WROCŁAW – ADWOKAT LUBIN – ADWOKAT OLEŚNICA – ADWOKAT WOŁÓW – ADWOKAT TRZEBNICA – ADWOKAT OŁAWA – ADWOKAT KOŁO – ADWOKAT ŚRODA ŚLĄSKA – ADWOKAT KALISZ – ADWOKAT OSTRÓW WLKP – ADWOKAT KONIN – ADWOKAT JELENIA GÓRA – ADWOKAT MILICZ